De geveldoorvoer voor de pelletkachel staat bekend als een vlotte afvoermethode van rookgassen. Maar wat staat er in het bouwbesluit over deze afvoer en geldt dit bouwbesluit als wettelijk verbod?
Er zijn meerdere wetten en regels. Welke rol speelt de Omgevingswet in deze kwestie?
Inhoud
Wat zegt de wetgever, wat zegt het bouwbesluit (Bbl)
Pelletkachels en bouwbesluit: Artikel 3.74
Bouwbesluit geveldoorvoer (Artikel 4.138 en 5.16)
Veiligheid geveldoorvoer pelletkachel of dakdoorvoer
Belangen bij bouwbesluit
Overlast: kan een pelletkachel door de gevel?
Overlast opgeheven met innovatie: katalysator
Omgevingswet: innovatie stimuleren
Samenvatting
Algemeen: bouwbesluit, actuele wetten en regelgeving
De overheid heeft voorschriften vastgelegd voor onder andere veiligheid, gezondheid en bruikbaarheid. Een bouwwerk moet voldoen aan die voorschriften.
Wetten en regelgeving zijn er niet voor niets. Ze helpen de maatschappij en het milieu. Zo blijft het land leefbaar, zonder hinder en gevaar. Dat is belangrijk.
Besluit bouwwerken leefomgeving
Kijk bijvoorbeeld naar het huidige Besluit bouwwerken leefomgeving. Dit besluit is de opvolger van het bouwbesluit uit 2012. Het 'Besluit bouwwerken leefomgeving' geeft duidelijkheid.
Omgevingswet
Daarnaast is er de Omgevingswet. Deze 'omgevingswet' kan – mogelijk – ook relevant zijn voor de (volledige) beantwoording van vragen over een eventuele geveldoorvoer bij pelletkachels.
Wat zegt de wetgever, wat zegt het bouwbesluit (Bbl)
In de wetten van de overheid lees je wat de wetgever vindt en zegt. Zo ontdek je bijvoorbeeld de opvattingen van de overheid omtrent de rookgasafvoer. Uiteraard delen wij die uitgangspunten:
- Je moet voorzieningen treffen voor “(…) de toevoer van verbrandingslucht en de afvoer van rookgas”. Die voorzieningen moeten “(…) een voor de gezondheid nadelige kwaliteit van de binnenlucht” voorkomen. Dit staat in aansturingsartikel Artikel 3.74.
Artikel 3.74 Besluit bouwwerken leefomgeving - Het materiaal van de afvoer moet ”(…) onbrandbaar” zijn en voldoen aan de genoemde “(…) brandklasse”. Bekijk Artikel 3.29 (rookgasafvoer).
Artikel 3.29 Besluit bouwwerken leefomgeving - Bij nieuwbouw moet een voorziening voor de afvoer van rookgas natuurlijk ook “(…) brandveilig” zijn. Zie Artikel 4.40 (rookgasafvoer).
Artikel 4.40 Besluit bouwwerken leefomgeving
Pelletkachels en bouwbesluit: Artikel 3.74.
Het eerder aangehaalde aansturingsartikel Artikel 3.74, gaat over gezondheid en voorzieningen treffen qua toevoer/afvoer. Om de pelletkachel goed te laten branden, moet je zuurstof (lucht) toevoeren.
- Een ‘open’ pelletkachel gebruikt voor de verbranding lucht uit de ruimte waar het toestel staat.
- Bij een ‘gesloten’ pelletkachel komt de lucht van buiten via een toevoerbuis/aanvoerbuis.
Open toestel
Er is weleens een groepje mensen dat een geveldoor voor pelletkachels per definitie afraadt. Ter 'onderbouwing' noemen zij dat risico dat er gevaarlijke concentraties rook in de kamer zouden kunnen komen. Dit ‘omdat pelletkachels kieren en gaten’ hebben.
Dat geldt enkel en alleen voor een open toestel... Als nou ooit de stroom eens uitvalt, voert de kachel minder makkelijk rook af. Die rook kan door de luchtopening in de ruimte komen waar het toestel staat.
Bij een geveldoorvoer en bijzonder stevige wind is er ook een kleine kans op rook in de kamer. Dit resulteert mogelijk in een voor de gezondheid nadelige kwaliteit van de binnenlucht. Dat zou in strijd zijn met het huidige bouwbesluit (Bbl).
Gesloten toestel
Daarom benoemt BlueSolid , marktleider in pelletkachels, de optie van een gesloten toestel. Bij zo’n gesloten model komt er geen rook in de ruimte waar het toestel staat, als het toestel concentrisch is aangesloten.
Er is bij een gesloten pelletkachel geen enkele (lucht)opening of verbinding met die ruimte. De verbrandingslucht wordt van buiten toegevoerd en de rookgassen kunnen alleen naar buiten.
Windtunneltesten en praktijkonderzoek laten de luchtdichtheid van de nieuwe generatie pelletkachel van BlueSolid zien.
Concentrische afvoer
“De aan- en afvoerbuis kunnen in één buis zijn weggewerkt”, aldus het RIVM. Die concentrische methode past BlueSolid bij voorkeur toe. Want dankzij die methode voldoet de marktleider aan het genoemde artikel uit de Bbl.
De gekozen voorzieningen voorkomen een voor de gezondheid nadelige kwaliteit van de binnenlucht.
- Feit: er kunnen gevaarlijke concentraties rook in de kamer komen (maar niet bij een gesloten toestel, concentrisch aangesloten)
Bouwbesluit geveldoorvoer (Artikel 4.138 en artikel 5.16)
Boven het dakvlak?
In het nieuwe Besluit bouwwerken leefomgeving staat ook:
- “Een uitmonding van een voorziening voor de afvoer van rookgas voor een verbrandingstoestel voor vaste brandstoffen ligt boven het dakvlak.”
Artikel 4.138 Besluit bouwwerken leefomgeving.
Dit citaat komt uit Hoofdstuk 4 (Nieuwbouw) van het besluit en is niet terug te vinden in Hoofdstuk 3 (Bestaande bouw). Toch vraagt deze passage om oplettendheid:
“Het eerste lid bepaalt dat bij het installeren van een afvoervoorziening voor rookgas de nieuwbouweisen van de artikelen 4.138 en 4.141 onverkort gelden”, staat in de officiële bekendmakingen over Artikel 5.16 Besluit bouwwerken leefomgeving (afvoer van rookgas en toevoer van verbrandingslucht).
Veiligheid geveldoorvoer pelletkachel of dakdoorvoer
Het Besluit bouwwerken leefomgeving is in één opzicht een heel opvallend bouwbesluit. Het besluit stelt pelletkachels en houtkachels gelijk aan elkaar, omdat de ‘brandstof’ hetzelfde zou zijn. Een houtkachel brandt op houtblokken, een pelletkachel brandt op houtpellets. In beide gevallen gaat het om hout.
Bijzonder
Vanwege dezelfde ‘vaste brandstof’ is er gekozen voor dezelfde regelgeving. Dit is bijzonder aan het bouwbesluit, want de techniek van houtkachels en pelletkachels verschilt fundamenteel. En die techniek heeft weer gevolgen voor de veiligheid en gezondheid. En voor de beste afvoermethode.
Veiligheid en lagere temperaturen
Houtkachels hebben baat bij een lang kanaal door het dak, maar ‘nieuwe generatie’ pelletkachels profiteren van een iets minder lang kanaal. De uitlaatgassen bij een moderne pelletkachel hebben veel lagere temperaturen dan bij een houtkachel. Daardoor bereiken de gassen minder goed het einde van een (lang) kanaal.
Het is onveilig wanneer de gassen in het kanaal blijven hangen. Vandaar moet de weg naar buiten bij een 'next'-pelletkachel korter zijn dan bij een houtkachel, die met hogere uitlaatgastemperaturen werkt. Bovendien kan een lang kanaal voor pelletkachels leiden tot meer creosoot (teerachtig en brandbaar goedje).
Voldoende trek
In het kader van brandveiligheid kunnen experts de opvatting hebben dat ze een geveldoorvoer zouden verkiezen boven de dakdoorvoer. Deze doorvoer geeft nog voldoende trek (wat altijd belangrijk is) bij nieuwe generatie pelletkachels.
BlueSolid kan dankzij internationale fabrieken, schaalvoordeel en product engineers goedkoper innoveren en produceren. Daarom heeft dit bedrijf als eerste aanbieder de ‘nieuwe generatie pelletkachel’. In combinatie met een concentrische afvoermethode kan déze generatie pelletkachel met een minder lang kanaal wel functioneren.
Belangen bij bouwbesluit
Houtkachel ongeschikt en duurder
Houtkachels hebben een andere flowregeling en andere flowsensoren. Die zijn niet geschikt voor minder lange kanalen. Pelletkachels met geveldoorvoer zijn flink goedkoper. Lobbyclubjes met verkopers van afvoermateriaal zijn bang dat dit ten koste gaat van hun posities.
Meer afvoer is meer omzet
Een afvoer door het dak is langer en vereist meer materiaal (= meer omzet voor verkopers). Daarmee is er een financieel belang voor deze mensen om te pleiten voor een langere afvoer.
Dat is waarom sommige clubjes stug lobbyen en strijden voor een gelijke behandeling van pelletkachels en houtkachels: hun kachels functioneren inderdaad niet door de gevel. Ze kennen selectief gevaren toe aan pelletkachels die enkel gelden voor ouderwetse pelletkachels zonder innovatie. Het gaat hen om hun economische belang. Ze lopen achter de actuele feiten aan.
Onafhankelijk
BlueSolid heeft als marktleider in pelletkachels een gezonde ondernemerspositie en is niet afhankelijk van afvoermaterialen als een aanvullend verdienmodel. BlueSolid pleit om die reden niet per definitie voor een langere afvoer.
De marktleider streeft voor de klanten naar betaalbare en veilige warmte in huis, zonder overlast voor de omgeving. Dat is wat deze grote partij vurig verdedigt.
Overlast: kan een pelletkachel door de gevel?
Artikel 4.138 uit Hoofdstuk 4 en artikel 5.16 zijn natuurlijk wel érgens op gebaseerd. De houtrook door de verbranding van een vaste brandstof kan mogelijk overlast geven bij buren.
Een pelletkachel heeft een andere (normaal gesproken ‘extremere’) hedonische waarde dan een gas-CV-ketel. De hedonische waarde voorspelt de mate van geurhinder.
Verdunnen
De overheid lost dat op door een ‘verdunningsfactor’ toe te kennen:
- Houtrook wordt als hinderlijker ervaren en moet meer/langer verdunnen. Om die reden wil de overheid een uitmonding boven het dakvlak.
Een gemeente kan optreden als er eventueel ergens overlast wordt ervaren. Een gemeente wenst dat buren in harmonie leven, zonder geurhinder. Je wil geen ‘aso’ met je houtrook zijn.
Overlast opgeheven met innovatie: katalysator
De product engineers van BlueSolid ontwikkelden om die reden een katalysator tegen rookgeur. De innovatieve katalysator, Pellet-ABC, verandert de hedonische waarde van een pelletkachel. De geurhinder wordt opgeheven.
Buren ruiken niks meer en hebben geen overlast. Het resultaat lijkt op dat van een gas-CV-ketel. De afvoer van een gas-CV-ketel wordt toegestaan door de gevel.
De ware belangen: veiligheid en buurtvriendelijk
Er zijn 2 vragen die je jezelf af moet stellen als je voor een afvoermethode kiest:
- Is het veilig: ontstaat er (g)een gevaarlijke situatie door de methode?
- Is het buurtvriendelijk: ontstaat er (g)een situatie van hinder of overlast?
De product engineers van de marktleider tonen met innovatie aan dat een geveldoorvoer veilig en buurtvriendelijk (zonder overlast) toegepast zou kunnen worden:
- Bij een nieuwe generatie gesloten pelletkachel, concentrisch aangesloten
- Voorzien van een Pellet-ABC (After Burning Catalysator)
Wie een gesloten toestel (met katalysator) concentrisch aansluit, doet 2 dingen goed:
- Er komt geen rook meer in de kamer
- Er is geen overlast meer voor de omgeving
Omgevingswet: innovatie stimuleren
Meerdere wetten en regels hebben invloed op de omgeving. De meest letterlijke in het rijtje is de Omgevingswet. Sommige bepalingen in die wet zijn bedoeld om innovatie te stimuleren.
- Als je een bepaalde maatregel moet treffen, kan er “(...) toestemming worden verleend om, in plaats daarvan, een gelijkwaardige maatregel te treffen. Met de gelijkwaardige maatregel wordt ten minste hetzelfde resultaat bereikt als met de voorgeschreven maatregel is beoogd.”
Artikel 4.7 Omgevingswet
De product engineers van BlueSolid bepleiten dat de katalysator een gelijkwaardige maatregel is ten opzichte van de doorvoer naar het dak, omdat gelet op het doel en de achtergrond van die regel een vergelijkbaar resultaat wordt bereikt (namelijk geen overlast door rookgassen). De katalysator is al met al de innovatie die een gelijkwaardige maatregel treft en daarmee de andere maatregel opheft.
De pelletkachel met katalysator genereert geen geurhinder. Om die reden zou het resultaat zelfs hetzelfde kunnen worden ervaren als bij een doorvoer van een gas-CV-ketel.
Samenvatting
- Het afvoermateriaal moet aan wettelijke eisen voldoen (onbrandbaar, bepaalde brandklasse).
- De voorziening voor de afvoer van rookgas moet brandveilig zijn.
- Een ‘open’ pelletkachel kan rook in de kamer geven, een ‘gesloten’ pelletkachel (concentrisch aangesloten) niet
- Houtrook wordt als hinderlijker ervaren en moet meer/langer verdunnen.
- Volgens het bouwbesluit moet de uitmonding van de afvoer van rookgas boven het dakvlak liggen.
- Volgens de omgevingswet kan er toestemming worden verleend voor een 'gelijkwaardige maatregel'.
- Een pelletkachel met katalysator heeft hetzelfde resultaat als een pelletkachel met een dakdoorvoer (geen overlast door rookgassen).
- Een pelletkachel met katalysator heeft zelfs een veel beter resultaat tegen overlast dan een houtkachel met een dakdoorvoer.
- Met een katalysator voor pelletkachels verandert de hedonische waarde (breed gedragen opvatting: geur vergelijkbaar als bij een gas-CV-ketel).
- Met die katalysator tegen rookgeur geeft een pelletkachel door de gevel geen overlast.
- Er zijn experts die een geveldoorvoer verkiezen boven de dakdoorvoer in het kader van brandveiligheid.
- Enkele groepjes/clubjes hebben financiële belangen bij een dakdoorvoer vanwege meer verkoop afvoermateriaal.
- Een concentrisch aangesloten gesloten pelletkachel met katalysator is veilig en buurtvriendelijk.
Conclusie
BlueSolid, de aangesloten huisleveranciers en fabrieken hechten grote waarde aan de Omgevingswet, de bevindingen van de ervaren product engineers en de constateringen van experts. Daarom hebben zij een positieve opvatting tegenover een geveldoorvoer wanneer de pelletkachels gesloten zijn en concentrisch worden aangesloten. BlueSolid streeft naar betaalbare en veilige warmte in huis, zonder overlast voor de omgeving.
